The Netherlands
January 31, 2025
Sinds het aantreden van minister Annie Genevard als minister van landbouw en voedselsoevereiniteit van Frankrijk is het beleid inzake gewasbeschermingsmiddelen veranderd. De nieuwe lijn is gelijkschakeling met de EU-normen, en het elimineren van ‘nationale koppen’ (strengere nationale regels) waar mogelijk. Daarnaast mag de boer nooit met lege handen blijven staan bij een ziekte of plaag in zijn gewassen. Ook het parlement doet een duit in het zakje.
Beeld: Pexels_Robert So
Algemeen
Jarenlang was Frankrijk het beste jongetje van de klas als het ging om normstelling voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. De EU-normen waren de ondergrens, maar in bepaalde gevallen werd er nationaal een strengere lijn aangehouden. Dit op instigatie van het Franse agentschap voor voedselveiligheid ANSES en met goedkeuring van de opeenvolgende presidenten Hollande en Macron. Ook de Franse publieke opinie was positief over deze benadering: het zoveel mogelijk terugbrengen van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, ook als Frankrijk daarbij voorliep op de rest van de EU en ook als dat een bepaalde schade voor gewassen met zich mee bracht.
Franse boeren voelden zich echter benadeeld. Enerzijds hadden zij een concurrentienadeel ten opzichte van andere EU-landen, waar de normen voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen soms minder streng waren (met extra import van groente en fruit uit landen als Spanje tot gevolg). Anderzijds ging soms een deel van de productie verloren omdat de gewassen niet afdoende konden worden beschermd.
Lijn nieuwe regering
Sinds de boerenprotesten van een jaar geleden is het roer echter om. ‘Voedselsoevereiniteit’, waarmee bedoeld wordt het verminderden van de afhankelijkheid van import van voedsel door het verhogen van de eigen productie, is nu topprioriteit. Het begrip voedselsoevereiniteit is dan ook opgenomen in de officiële naam van het ministerie van landbouw (ministerie van landbouw en voedselsoevereiniteit).
In de praktijk streeft de regering naar het opvoeren van de productiviteit en de competitiviteit van de Franse landbouw. Er moet niet alleen geproduceerd worden voor het hogere marktsegment, maar ook voor de lagere segmenten, want juist daar worden Franse producten weggeconcurreerd. Dit betekent dus ook dat er een level playing field moet zijn voor de Franse boeren. Zij moeten over soortgelijke gewasbeschermingsmiddelen kunnen beschikken als hun concurrenten in de EU (en liefst ook daarbuiten).
Jaren lang was er een beleid van ‘agro-ecologische transitie’, maar dat woord zul je de nieuwe minister van landbouw niet horen noemen. Ook de biologische landbouw krijgt minder aandacht. De boer moet altijd een oplossing blijven houden om zijn gewassen te beschermen tegen plagen.
Prioritaire toepassing
Om ervoor te zorgen dat de boeren de beschikbaarheid krijgen (en houden) van de noodzakelijke middelen om hun gewassen te beschermen, wil de Franse regering het principe van “prioritaire toepassing” in de wet vast laten leggen, dat wil zeggen elke toepassing van gewasbeschermingsmiddelen waarvoor alternatieven “niet-bestaand, ontoereikend of waarschijnlijk in de nabije toekomst verdwijnend” zijn. De voorgestelde wetstekst draagt de minister van Landbouw op om de “lijst van prioritaire toepassingen” bij decreet vast te stellen, na raadpleging van de “Adviesraad voor gewasbescherming”. Deze raad is verantwoordelijk voor het toezicht op “de beschikbaarheid van chemische en niet-chemische gewasbeschermingsmethoden en -middelen”.
Voor wat betreft de prioritering van de aanvragen voor toelating (vergunningen voor het in de handel brengen) van gewasbeschermingsmiddelen moet het bevoegde agentschap, de Anses, een tijdschema opstellen “dat rekening houdt met de teeltcyclus”, dat ze aan de regering moet voorleggen. Hiermee gaat de regering een zeker regie voeren over het werk van Anses, wat tot voor kort ondenkbaar was.
Scheiding verkoop en advies
De regering heeft zich verder uitgesproken voor het afschaffen van de scheiding tussen de verkoop van gewasbeschermingsmiddelen en advies over gebruik. Minister van Landbouw Annie Genevard gaf toe dat het bestaande systeem van scheiding “niet zo effectief was als verwacht” en dat het “veel te ingewikkeld” was. In detail wil men de herinvoering van de mogelijkheid voor een distributeur/verkoper van gewasbeschermingsmiddelen (een coöperatie, een handelaar) om een adviesdienst aan te bieden, terwijl het verbod voor fabrikanten (bv. BASF, Bayer) gehandhaafd blijft. Verdere details moeten echter worden vastgelegd in een decreet om gevallen van “belangenverstrengeling” te voorkomen. Ter herinnering, tijdens zijn bezoek aan het laatste Salon de l ‘Agriculture (februari 2024) had de Franse president Emmanuel Macron aangegeven het systeem te willen handhaven: “Het is niet de persoon die gewasbeschermingsmiddelen verkoopt die advies kan geven”, had hij zijn publiek verteld. De vorige regering hield vast aan deze lijn en stelde voor om de regeling te versoepelen in plaats van af te schaffen, tot groot ongenoegen van de Franse coöperaties.
Acties blijven verboden
De regering blijft wel fel gekant tegen de herinvoering van kortingen en andere acties bij de verkoop van gewasbeschermingsmiddelen, zoals voorgesteld door de Franse senaat. “Dit is één van de rode lijnen van de regering. Gewasbeschermingsmiddelen zijn soms onmisbaar en onvervangbaar. Maar anderzijds zijn deze producten geen commerciële producten zoals alle andere”, verklaarde minister van Landbouw Genevard. Het verbod op de kortingen en andere acties, zoals voorzien in de Egalim-wet, is van kracht sinds 1 januari 2019. Omdat ze de prijsstelling niet kunnen beïnvloeden, passen sommige distributeurs hun productassortiment aan en kiezen voor geïmporteerde gewasbeschermingsmiddelen.
Zie ook eerdere publicatie over dit onderwerp op ABB:
Frankrijk: nieuwe strategie reductie gebruik gewasbeschermingsmiddelen uitgebracht | Nieuwsbericht | Agroberichten Buitenland
Topics
Species
